هر آنچه از استراتژی خروج باید بدانید.
اگر استارتآپ رویای شماست، هیچ به خروج از آن فکر کرده اید؟ هدف نهایی کسب و کار شما چیست؟ ممکن است آنقدر درگیر کسب و کار خود شده باشید که حتی به آینده بلند مدت آن فکر نکنید. ایده پردازی در خصوص هر آنچه در آینده برای کسب و کار شما رخ خواهد داد، همانند طرح، بازاریابی، راه اندازی کمپین و …. بسیار مهم است. از همه این ها مهم تر داشتن یک استراتژی خروج است یعنی چه زمانی و چگونه دست از کسب و کار خود بکشید و آن را رها کنید. صاحبان کسبوکارها عموماً زمانی زیادی را به عنوان یک کارآفرین طی می کنند و تنها به فکر این موضع هستند که کسبوکار مستقل خودشان را راهاندازی کنند. اما نکتهای که اغلب از آن غافل میشوند این هست که تصمیمهایی که در ابتدای کار اتخاذ میکنند بایستی کاربردهای بسیار زیادی در ادامه راه برای آنها داشته باشد. توجه داشته باشید که فقط راهاندازی یک کسبوکار که ارزش مادی بسیار زیادی داشته باشد، کاربردی نیست و صاحب یک کسبوکار همواره باید در پی یک استراتژی خروج برای کسبوکار خودش هم باشد، اما چرایی این تصیم را در ادامه مقاله بخوانید.
استراتژی خروج چیست؟
استراتژی خروج بدین معنا نیست که کسب و کار شما نابود شده است. در حقیقت، درست برعکس این است! شما بایستی کسب وکار خود را به گونه ای ارزیابی کنید که روزی در بهترین سناریوی ممکن، آن را به فروش برسانید. استراتژی خروج، برنامه ایست برای خارج شدن شما از مشارکت در یک کسب و کار. برای بیشتر کار آفرینان و مدیران کسب و کار، استراتژی خروج به معنای آمادگی کسب وکار برای ایجاد یک تحول مالکیتی است. با نظارت بر یک استراتژی خروج موثر، می توان قیمت فروش را افزایش داد و مطمئن شد که کسب و کار شما حتی پس از ترک کردن شما هم پابرجا باقی خواهد ماند. این را می توان نوعی برنامه ریزی جایگزین در نظر گرفت.
چرا باید از کسب و کار خود خارج شویم؟
امروزه همه کارگزاران و مشاوران تجاری ،برنامه ریزی برای یک استراتژی کسبوکار را از همان روزهای نخست پیشنهاد می کنند. شاید برایتان تعجب آور باشد که چرا بایستی شروع کسبوکاری را برنامه ریزی کرده و از همان روز اول به فکر خروج خود باشید. ولی در واقع اینچنین نیست. استراتژی خروج، هوشمندانه ترین طرح در دنیای اقتصادی رو به پیشرفت امروزی است.
همه اسناد برنامه ریزی کسبوکار، یک برنامه خروج دارند که به احتمال زیاد از همان روز اول، استراتژی خروج آن کسب و کار را به نمایش می گذارند. البته ممکن است ایجاد استراتژی خروج از همان روز اول و پیش بینی روزی که کسبوکارتان را ترک کنید، کمی عجیب به نظر برسد. ولی سرمایه گذاران خارجی به دانستن برنامه های بلند مدت یک کسب و کار بسیار علاقه مند هستند. با دانستن مقصد یک کسب و کار، تزریق سرمایه به یک استارتاپ به وسیله یک سرمایه گذار کلید می خورد.
استراتژی خروج کسب و کار شما بایستی در ذهن خودتان بسیار واضح و شفاف باشد. این استراتژیها هستند که شما را به سمت انجام عملکردهای مختلف در کسبوکارتان سوق می دهند. برای مثال، اگر قصد دارید در بازار بورس سرمایه گذاری کنید، باید از همان روز اول، از برخی قوانین خاص حسابداری پیروی کنید در غیر اینصورت، تلاش های شما بی نتیجه مانده و اگر با این شرایط شرکت خود را به یکی از رقبای سرسخت خود بفروشید، هزینه های بسیار بیشتری خواهد داشت. اگر قصد واگذاری کسب و کار به یکی از کارمندان و یا اعضای خانواده را دارید حتما آموزش و آشنا کردن این شخص با زیر و بم کار ضروری است؛ چرا که انتقال یک کسب و کار با تعداد زیادی مخاطب و سرمایه در گردش به شخص نا آشنا باعث شکست کسب و کار می شود.
علت دیگر برای طراحی استراتژی خروج علاقه کارآفرین به ابداع و نوآوری می باشد. پس از گذشت چند سال از استارتاپ و رشد و بارور شدن آن دیگر خلاقیت چندانی برای کسب و کار وجود ندارد. البته کسب و کارهای پیش رو در علم و تکنولوژی و بروز رسانی نیز وجود دارند اما بروزرسانی غالب کسب و کارها، ارضا کننده حس نوآفرینی یک مدیر استارتاپ را نیست.
عوامل موثر در تعیین استراتژی خروج
برنامه ریزی یک استراتژی خروج موثر، برای همه کسبوکارها ضروریست. استراتژی کسب وکار بایستی شامل طرح سفارشی باشد که برای همه شرایط منحصر بفرد سازمان، بازار و شرایط صنعتی ،روندهای جاری و اهداف و زمان مورد نیاز کاربرد داشته باشد. استراتژی خروج دارای الگوی خاص و ثابتی نیست که بتوان از اینترنت دانلود کرد. استراتژی خارج شدن از کسبوکار، ترکیبی از چند عامل مختلف می باشند. البته برخی از این عوامل با توجه به شرایط زمانی تغییر می کنند. بیایید با یک دیگر برخی از این عوامل را بررسی کنیم.
- اهداف: خواسته مالکان چیست؟ دوست دارند با خروج از کسبوکار به چه چیزهایی دست یابند؟ آیا این ترک کسب و کار با سودمندی همراه است یا خود مالکان مشتاق به کناره گیری هستند؟
- چارچوب زمان: چه زمانی مالکان کسبوکار، نیاز به فروش دارند؟ اگر چارچوب زمان به صورت انعطاف پذیر باشد، مالکان در شرایط بهتری به مذاکره می پردازند. اما اگر زمان مورد نیاز کم باشد، با گزینه های محدودتری مواجه خواهند شد.
- سرنوشت کسب و کار: آیا مالک فعلی کسب وکار انتظار دارد پس از خروج، شاهد رونق یافتن نامحدود کسبوکار خود باشد یا اینکه سرنوشت کسب و کار بنیان گذاشته شده برایش مهم نیست و فقط به فکر سود خویش است؟ این عامل مهم، کمک خواهد کرد که مالکان تعیین کنند آیا بایستی کسبوکار خود را ادغام کنند، بفروشند، یا ازطریق معامله یک برنامه جایگزین طراحی کنند؟
- سرنوشت مالک: آیا صاحب کسبوکار می خواهددرآمد حاصل از فروش کسب و کار را برای تامین سرمایه گذاری در سازمان دیگر اختصاص دهد؟ آیا هدف صاحبان، فقط خروج از کسبوکار است؟ آیا مالک کسب و کار به فکر بازنشستگی خود است؟
برنامه سودمند استراتژی خروج بایستی همه این عوامل را به صورت دقیق و شفاف مد نظر قرار دهد.در غیر اینصورت ،استراتژی خروج، چیزی بیش از یک لیست مبهم از گستره ای از فعالیت ها نیست.
مزایای طراحی استراتژی خروج
مشاوران اقتصادی مزایای بسیاری را برای خروج از یک کسب و کار ذکر می کنند. مهمترین این مزایا به شرح زیر می باشند.
- ارائه طرح موفقیت: اگر شما به عنوان مدیر کسب و کار ندانید که کجا باید بروید، مطمئنا نخواهید دانست چه زمانی باید از کسبوکار خود دست بکشید. استراتژی خروج کمکتان میکند موفقیت های خود را تعریف کرده و یک جدول زمانی برای برنامه ریزی پیشرفت خود تنظیم کنید.
- آگاهی از اتخاد تصمیمات استراتژیک: بدون برنامه ریزی مقصد نهایی، صاحبان کسبوکارها فقط می توانند درآمدهای بیشتری از کسب وکار به دست بیاورند و دچار روزمرگی شوند ولی نمیتوانند تصمیمات استراتژیک برای بهبود کسب و کار خود بگیرند. استراتژی خروج، پایان بازی را برایتان آشکار می کند و می تواند منجر به اتخاذ تصمیمات استراتژیک در کسب و کار روزمره تان می شود.
- افزایش ارزش کسبوکار: ارزش، اصطلاحی نسبی است. از این رو نمی توان گفت وقتی استراتژی خروج برای کسبوکارتان طراحی می کنید، ارزش آن بالاتر خواهد رفت. ایجاد استراتژی خروج مناسب، ارزش شرکت را افزایش می دهد، زیرا مدیریت جدید و تازه نفس یا سرمایه نو و متفاوت ایده های خلاقانه تری را باعث می شوند.
- ایجاد الگوی انعطاف پذیر: با اینکه استراتژی خروج ابتدایی بایستی همزمان با تغییر شرایط تغییر کند، ولی از همان ابتدا رهنمودهایی در مورد نحوه استفاده در برابر حوادث احتمالی ارائه می دهد. برای نمونه، مرگ ناگهانی، مشکلات خانوادگی صاحب کسب و کار، مشکلات سلامتی و یا انتقال به مکانی دیگر ممکن است منجر به خروج غیر منتظره از کسبوکار شوند. اگر استراتژی خروج خود را از قبل آماده کرده باشید، در اینچنین مواردی خیلی ساده تر می توانید بدون از دست رفتن ارزش ها، به نتبجه مطلوب دست یابید.
علاوه بر این، ایجاد یک استراتژی مطلوب با کمک مشاوران حرفه ای، کارگزاران تجاری ،وکیلان و حسابداران چارچوبی جامع برای چرخه کسبوکار شما فراهم میکند که مزایای استفاده از آن در همه سطوح و در مقابله با شرایط استرس زای امروزی، بسیار قابل توجه است.
انواع راهبردها برای خروج از کسب و کار
استراتژی های خروج متفاوتی با توجه به نوع و هدف کسب و کار وجود دارد ولی در زیر برجی از رایج ترین این استراتژی ها را می توانید مشاهده کنید.
ادغام و جذب(M&A)
بدین معنی که شرکت شما با شرکت مشابه دیگر ادغام شود و یا توسط شرکتی بزرگ تر خریداری شود. این، همان وضعیت دوسر برُد است که شرکت های مجاور با مهارت های تکمیلی میتوانند از طریق ادغام ،منابع موجود را ذخیره کنند. برای شرکت های بزر گتر، این روشی موثر و سریع تر برای توسعه درآمدها در مقایسه با تولید محصولات جدید ارگانیک میباشد.
عرضه اولیه(IPO)
در سالهای گذشته این بهترین و سریع ترین روش برای رسیدن به بالاترین میزان درآمد بود ولی ، درست از سال 2000 که اینترنت گسترش یافت، میزان عرضه اولیه ،تا سال 2010 هر سال کاهش یافت و هم اکنون حدود پانزده درصد میباشد. این استراتژی برای استارتآپها چندان مطلوب نیست. با این وجود، سهامداران باز هم به این گار تمایل دارند و نگرانی مسئولان بیشتر شده است.
فروش به یک دوست
این استراتژی، همچون استراتژی M&A نیست. در واقع شرکت شما با شرکت دیگری ادغام نشده است. بلکه رووشی مناسب برای خروج نقدی بوده و می توانید به سرمایهگذاران و خودتان پول پرداخت کنید، زمان کمتری هدر داده و دوباره خودتان را سرگرم کنید. خریدار ایده آل، کسی است که دارای توانایی های بالاتر و علاقمند به کارهای عملیاتی در کسب و کار باشد.
ایجاد خط تولید برای خودتان
منظور از این استراتژی، ایجاد خط تولید، و یا نوعی سرمایهگذاری است که بازگشت سرمایه و دارایی (ROA) آن بیشتر از نرخ رشد بازار است.یعنی چنانچه دارای یک کسب و کار ایمن و پایدار باشید و جریان درآمدهایتان ثابت باشد، به دنبال کسی باشید که در مورد راه اندازی بخشی جدید به شما اعتماد داشته باشد و شما از باقیمانده سرمایه، برای اجرای ایده های بعدی خود استفاده کنید. قطعاً شما دوست دارید مالکیت خود را حفظ کرده و از درآمدهای سالیانه لذت می برید. ولی این استراتژی برای باقی ماندن، به ایده های زیادی نیازمند است.
انحلال و انسداد
یکی از مهم ترین استراتژی های خروج که نادیده گرفته شده، بستن درب های کسبو کار و یا انحلال ان ها میباشد. ممکن است حادثه ای طبیعی همچون حادثه یازدهم سپتامبر رخ دهد و یا بازارهایی که در آن سرمایهگذاری کرده اید، منفجر شوند. همه قوانین پیشرفت را پیش رویتان قرار دهید و گرنه نمی توانید کشتی کسب وکار خود را به پیش برانید.
استراتژی خروج برای بسیاری از افراد مفهموم منفی دارد اما این نکته را همواره بایستی در نظر داشته باشید که در واقع ،بهترین دلیل برای ایجاد استراتژی خروج، برنامه ریزی در خصوص چگونگی بهینه سازی یک موقعیت ایده آل است. نه این که بخواهید از وضعیت نامناسبی خارج شوید. این کار شما را مجاز می کند تا استارتآپ خود را راه اندازی کرده و تلاش خود را معطوف به چیزهایی کنید که باعث جذابیت بیشتر در نظر خریدران اصلی میشود. هرگز آنقدر منتظر نمانید تا دچار گرفتاری شده و سپس به فکر استراتژی خروج بیفتید. بلکه از همین الان به فکر ایجاد برنامه یا معامله ای موفقیت آمیز باشید.
مراحل بررسی استراتژی خروج
پس از آشنایی شما با انواع استراتژی خروج حال زمان آن رسیده تا مرحله به مرحله انتخاب یک استراتژی سودمند را بررسی کنیم
ارزیابی بازار برای تعیین استراتژی خروج
همه ما می دانیم که شرایط بازار، یکباره تغییر می کند. با این وجود، تطبیق شرایط بازار با استراتژیهای خروج، کمک می کند بازده بیشتری را در انتهای این مسیر به دست بیاورید. برای نمونه ،چنانچه صنعت شما قرار باشد تا ده سال آینده، دوازده درصد توسعه یابد، میدانید که باید شرکت خود را به فرد دیگر بسپارید و یا از عرضه اولیه کمک بگیرید. وقتی یک استراتژی خروج موفق طراحی کنید، صنعت شما به صورت سالم توسعه خواهد یافت. شاید عکس این قضیه صادق باشد. صنعت شما در حال فروپاشی است. دراینچنین مواردی، باید به دنبال راههایی باشید که کسبوکارتان را نه تنها برای مشتریان عادی بلکه برای خریداران اصلی نیز جذاب نشان دهد. شاید بخواهید خط تولید محصولاتتان را متنوع کنید، ایده های جدید را جایگزین ایده های قدیمی کرده و یا مخاطبین جدیدی برای خود انتخاب کنید.
ارزیابی روح و روان خودتان
شاید به نظر احمقانه باشد ولی، پیش از طراحی استراتژی خروج، بایستی روح و روان خود را بررسی کنید. دلتان می خواهد پس از اینکه کسب وکار خود را ترک کردید ،چه اتفاقی برای کارمندان و کسبوکارتان بیفتد؟برخی از افراد دوست دارند کسب و کار خود را به یکی از کارمندان خود بسپارند. عده ای از آن ها هم دوست دارند کسب و کار را در خانواده خود حفظ کنند ولی فرزندان یا اعضای خانواده علاقه ای به این کار ندارند. اگر به دنبال سوددهی بیشتری باشید، مطمئناً باید کسب و کار خود را به فروش برسانید. از خودتان بپرسید که آیا با این کار کنار می آیید؟ اگر میان این انتخاب ها گیر کرده باشید، میتوانید بخش بیشتری از مالکیت خود را به فروش رسانده و بخش کمتر ان را برای تصمیمگیری در شرایط حساس شرکت حفظ کنید.
ارزیابی زمان
تاریخی را برای خروج احتمالی خود از کسب و کار فعلی تان تعیین کنید. دلتان می خواهد چه زمانی بازنشسته شوید ،کسب وکارتان را بفروشید و یا به چیزهای دیگر مانند خانواده و یا دنیاگردی برسید؟ ممکن است این تاریخ در ابتدای کار واضح نباشد، ولی بهتر است در ذهن خود حدود آن را ذخیره کنید. مثلا، در حال حاضر45 ساله هستید و میخواهید کسبوکارتان را تا سن شصت سالگی ادامه دهید، درست است که زمان دقیقی را نمی دانید ولی حد اقل می توانید تخمین احتمالی بزنید.
استارت آماده سازی
بررسی کنید کدام یک از استراتژی های خروج را می خواهید انتخاب کنید و بر همان اساس آماده سازی مسائل کسب و کار خود را شروع کنید. اگر علاقمند به ادغام شرکت خود با شرکت های دیگر هستید، بایستی تا جای ممکن کسبوکارتان را جذاب جلوه دهید. از شرِ بدهی ها خلاص شوید، از همکاری با سرمایهگذاران جدید اجتناب کرده و توجه ویژه ای به پیش بینیهای فروش و افزایش سود سالانه داشته باشید. برنامهریزی عرضه اولیه، کمی سختتر است. در واقع، عرضه اولیه، نوعی پروسه اداری محور بوده و به منابع ارزشمندی نیازمند هستید. اما چنانچه شرکت شما بتواند میزان عرضه ها را مقیاس بندی کند، این روش، روش مناسبی برای خروج می باشد. بعلاوه شما آپشنی هم برای حفظ سطح مالکیت سهام شرکت خود خواهید داشت. در صورتی که قصد دارید کسب و کار خود را به یکی از اعضای خانواده محول کنید، بایستی پیش از واگذاری آموزش های لازم را به شخص مورد نظر بدهید. کمک کنید که امور داخل و خارج از کسب و کار را به خوبی فرا بگیرند تا با خیال راحت از بیرون نظاره گر روند پیروزی هر چه بیشتر کسبوکار قدیمیتان باشید.
تعیین استراتژی خروج به زمان زیادی برای انجام نیاز دارد پس برای یافتن و برنامه ریزی آن تامل نکنیدو هرچه سریعتر پیش از یک اتفاق ناگوار مقدمات آن را فراهم کنید.
فروش کسب و کار رایج ترین استراتژی خروج
فروش کسب و کار می تواند خیلی دلچسب باشد اگر که هم کسب و کار شما در بهترین وضعیت خود باشد و هم دلبستگی شما به کسب و کار فعلی خیلی کمتر از اشتیاق شما برای ساخت و بنیان گذاری یک کسب و کار جدید باشد. بسیاری از مشاوران بیزینسی این نُه گام را برای ایجاد یک استراتژی خروج موثر هنگام فروش آن لازم می دانند:
یک خریدار اصلی برای خود در نظر بگیرید
الویت های مختلفی وجود دارد مبنی بر اینکه کسب و کار خود را به چه کسی بفروشید. اگر این فرد از اعضای خانواده تان باشد، برای اینکه همه چیز منصفانه و شفاف انجام گیرد با کمی دردسر روبرو خواهید شد. مسلما شما دوست ندارید معامله تان باعث ایجاد تنش و اختلاف میان اعضای خانواده شود. اگر کسب وکار خود را به یکی از کارمندانتان می فروشید، احتمالا مقداری از هزینه را بصورت سپرده پرداخت کرده و مابقی را به صورت متناوب و با کمک درامدهای کسب و کار جاری به شما پرداخت خواهد کرد. اگر کسب و کار خود را با بالاترین قیمت های پیشنهادی به فروش می رسانید، حواستان باشد که همه سوابق راه اندازی کسب و کارتان را جمع آوری کنید تا طرف مقابل همه اطلاعات لازم در خصوص نحوه تخصیص هزینه ها و یا نحوه عملکرد ایده هایتان را به دست آورد.
تصمیم بگیرید که با چه سرعتی قصد اجرای استراتژی خروج دارید
برخی از خریداران مانند اعضای خانواده یا کارمندان ،پول نقد برای خرید کسب و کار شما را به صورت یکجا پرداخت نمیکنند. شاید لازم باشد تا مدتی در کسب و کار خود باقی مانده و در فعالیت های متعدد برای حفظ سرمایه گذاری خود شرکت کنید. در این مورد ،بایستی درباره هزینه های مشاوره نیز با آن ها مذاکره نمایید. اگر به دنبال فروش کسب و کار به صورت شفاف تر هستید، می توانید به بازارهای آزاد رجوع کنید
اصول حسابداری تان را دسته بندی کنید
خریداران زیرک اولین چیزی که بپرسند، دو سال از سوابق مالی و معتبر شرکت شما خواهد بود. اگر حساب های مالی تان اینچنین نیست ،از همین حالا آن ها را طبقه بندی نموده و چنانچه چیزی برای بهبود سودآوری وجود دارد ،در اسرع وقت انجامش دهید. برای شما بهتر است تا قَدَر بودن خود را در عرصه مالی به صورت کاملا پایدار نشان دهید.
پیش از اعمال استراتژی خروج خودتان را از کار برکنار کنید
مسلما هیچ کس تمایل ندارد کسب و کار شما را به گونه ای خریداری نماید که بدون وجود شما نتواند در عرصه باقی بماند. اموزش های لازم را در اختیار کارمندانتان قرار داده و کمتر در دسترس مراجعان و مشتریان خود باشید. مسئولیت تصمیم گیری را به سایرین محول نموده و کمتر سرکار حاضر شوید.
انرژی کسب و کارتان بالا باشد
مطمئن شوید که کسب و کارتان مثل یک ماشین به خوبی سوخت گیری شده است. اطمینان حاصل نمایید که پروسه های موثر و رسمی برای انجام کارها دارید. چه کسی، چه زمانی و چگونه اینکار را انجام میدهد؟ مطمئن شوید که پروتکل های کافی برای ارائه رهنمودهای لازم وجود دارند. چنانچه برخی روندها در کسب و کارتان به صورت خودکار رخ دهند، خریداران احتمالی را تحت تاثیر قرار خواهند داد.
یادداشتی از نحوه رخداد هرچیزی در کسب و کارتان تهیه کنید
دستورالعمل هایی از چگونگی اجرای کارها بنویسید. به طوری که یک فرد غریبه بتواند آن ها را به درستی درک کرده واز فردا اجرا نماید. همه پروسه ها را ثبت کنید. پروسه هایی همچون یادداشت های مدیران. همه مراحل لازم برای انجام وظایف را یادداشت نموده و مشاغل رسمی کارکنان را توصیف نمایید. در نهایت ، الگوهای کار در کسب و کار خود را تهیه کنید.
جذابیت کسب و کارتان را به رخ بکشید.
چه چیزهایی باعث جالب بودن کسب و کار شما شده است؟ آیا محصولات فوق العاده ای تولید کرده اید/مشتریان وفادار دارید؟نقاط قوت کسب و کار خود را یافته و آن ها را تقویت نمایید تا برجسته تر شوند. همچنین نقاط ضعف کسب و کارتان را نیز نشان داده و ان ها را ارزیابی نمایید. بهتر است از فردی خارج از سازمان برای ارزیابی کمک بگیرید. اگر این افراد مهارت های کافی در اختیار ندارند، از فرد دیگری کمک بگیرید.
رهنمودهایی برای ارزیابی کسب و کارتان دریافت کنید
شما تا زمانی که کسب و کار خود را به فروش نرسانید، نمی دانید چقدر دریافت خواهید کرد ولی تقریبا می توانید پیش از فروش مقداری را برای ان تخمین بزنید. از افراد حرفه ای نظر بخواهید.حسابدارتان می تواند فردی را به شما معرفی کند و یا می توانید از کارگزاران تجاری کمک بگیرید. این کار می تواند حس کنجکاوی تان را برآورده سازد. اگر قیمت های پایینی را به شما پیشنهاد می کنند، خروج خود را به تاخیر بیندازید و مدت زمان بیشتری در کسب وکارتان باقی بمانید
از لحن سخنان اسانسوری بهره بگیرید
از سخنان اسانسوری برای فروش کسب و کار خود به خریداران کمک بگیرید. این کار باعث شگفتی ان ها خواهد شد. داستانی در خصوص نحوه راه اندازی کسب و کار و چگونگی توسعه آن و عملکردهای لازم ارائه دهید. تصویری روشن از آینده ترسیم کنید اما تا حد امکان به واقعیات بپردازید.
تاریخ دقیق:
2020-10-17 23:36:18
لینک مرجع:
https://iranbusinesscoach.com/exit-strategy/